“Uyusun da büyüsün nenni, tıpış tıpış yürüsün nenni” diye başlayan uyuma serüvenimiz, ömür boyu devam eder. Uyku, fark etmesek de bizim hayatımızı çok büyük oranda etkileyen insani bir ihtiyaçtır. Kimimiz uyumalara doyamazken, kimimiz “birkaç saat uyku bana yeter de artar” diyoruz. Gelin görün ki önemli olan kaç saat uyuduğumuz değil, ne kadar kaliteli uyuduğumuzdur. İşte bu kaliteli uyku kavramını biz düşünürken hipnik jerk kavramı da hayatımıza usul usul sokuluyor.

Hipnik Jerk Nedir?

Tam uykunun en derin yerindesiniz veya henüz yeni yatmış tam kendinizi tatlı bir uykuya verecekken, o da ne? Çok yüksek bir yerden hızla aşağı doğru düşüyorsunuz. Bu duruma tepki olarak uzuvlarınız kasılıyor, sizden bağımsız olarak hareket ediyor ve bir anda irkilerek uyanıyorsunuz.

İşte bu yaşadığınız şey Hipnik Jerk! Aynı zamanda “Uykuya giriş sarsıntısı” veya “hipnogojik sarsıntı” da denmektedir. Genellikle uykudan uyanmanıza sebep olacak kadar şiddetlidir. Çok az sayıda kişi bu olaydan sonra uykusuna devam eder fakat her halükarda uykunun kalitesini düşürür. Peki, ama bu problemin sebepleri nelerdir? Psikolojik midir? Fizyolojik midir? Yoksa tamamen rastlantısal mı?

Hipnik Jerk Nedenleri?

Hipnik Jerk genellikle psikolojik nedenlerden dolayı ortaya çıksa da çok düşük bir ihtimal ile epilepsi gibi fizyolojik nedenlerden dolayı da ortaya çıkabiliyor. Yapılan araştırmalara göre geçmişten günümüze, yani geçmiş derken mağaralarda yaşanılan henüz yerleşik hayata bile geçilmeyen dönemlerden bahsediyoruz; işte o zamandan bu zamana Hipnik Jerk sayesinde çoğalıp, yaşayıp, neslimizi devam ettirdiğimize dair tezler vardır.

Şimdi “Bunun Hipnik Jerk ile ne ilgisi var?” diye kızmayın hemen. Colorado Üniversitesinden Psikolog Frederick Coolidge hocamız, yaptığı araştırmalar sonucunda “Hipnik Jerk geçmişten gelen bir refleksten kaynaklanıyor olabilir” diyor. Atalarımız yırtıcı hayvanlardan korunmak için günlerinin büyük bir kısmını ağaçlarda geçirdiklerinden, uykuya dalma sırasında irkilmeleri, güvende olup olmadıklarını kontrol etme avantajı sağlamıştır. Evrimsel süreçte Hipnik Jerk yaşayanlar; hayatta kalıp, daha uzun yaşayıp daha fazla üreme şansı bulurken, olmayanlar elenmiş oluyor.

Bu yüzden hayatta kalma şansını artıran bir özellik olarak sonraki kuşaklara genlerle aktarılmış olabilir. İşte bu teze dayanarak Hipnik Jerk’in atalarımızdan miras evrimsel bir özellik olduğu iddia edilir. Tabi ki Hipnik Jerk tamamen genlerin suçu dersek ayıp etmiş oluruz. Bu zamana kadar söylediklerimiz aslında en düşük ihtimalli olanlardı. Bu durumun %60-70 oranında ki nedeni ise sizsiniz. Farkında olmadan vücudunuzu bu probleme sürüklediğiniz durumlardan bazıları şunlardır;

  • Aşırı nikotin, kafein tüketmek (tütün mamulleri, kahve, kola vs.)
  • Yoğun stres altında kalmak
  • Kullanılan ilaçların yan etkisi
  • Akşam, geç saatlerde yapılan egzersizler
  • Düzensiz uyku
  • Yemekten hemen sonra uykuya yatılması

Bunlar Hipnik Jerk’in en temel nedenleridir. 

Hipnik Seğirme Nedir?

Hipnik seğirme aslında konunun başında anlattığımız gibi Hipnik Jerk’in bir parçası. Yaşanılan Hipnik Jerk nedeni ile uzuvların istemsiz olarak hareket etmesi durumuna Hipnik Seğirme adı verilir. Bu seğirmeler kişi tarafından arzulanan hareketler değildir, istemsiz olarak meydana gelir. Hipnik Seğirme, adeta beynin iki bölgesinin birbiri ile haberleşmenin koptuğu anda gelişiyor. Siz gözlerinizi kapatıp uykuya hazırlanırken, beyninizin bir kısmı henüz buna hazır olmuyor.

Beyninizin bir yanı gözlere uykuyu gönderirken, diğer yanı hala oturduğunuzu düşünüyor. Hal böyle olunca ve siz birden gözleri kapatınca, beyninizin diğer kısmı sizin aslında uyuduğunuzu değil öldüğünüzü düşünüyor ve beyin buna tepki olarak uzuvlarınıza bir seğirme gönderiyor işte biz buna Hipnik Seğirme diyoruz. Bu durum uykusuzluk çeken ve yorgun bir gün geçiren kişilerde çokça olur. Vücudun uyku sisteminin devreye girmesini devamlı engellemeye çalışan kişilerde alışkanlık haline bile gelebilir. Bu durumun önüne geçmeniz gerekir. Buyurun “Hipnik Jerk ve Hipnik Seğirme”den kurtulmanın yollarına bakalım. 

Bu yazıyı da sevebilirsin: Çocukluğa Dönmek İsteyen Kişi Bir Bencil midir?

Hipnik Jerk Nasıl Önlenir? 

Hipnik Jerk’i hayatınızdan tamamen çıkartmanız mümkün değil. Beynimiz zaman zaman dahi olsa bize bu oyunu yapmaya devam edecek. Fakat biz elimizden geleni yapıp düzenli ve kaliteli bir uyku çekmenin yollarının üzerine durmalıyız. Bu önlemlerin detaylarına, gelin birlikte göz atalım;

  • Egzersiz, sağlığımız açısından son derece önemlidir fakat vakitsiz yapılan egzersizler uyku kalitesini düşürebilir. Geç saate yapılan egzersizler vücudunuzdaki kan dolaşımını hızlandıracak ve aslında uyumanız gereken saatlerde vücudunuza bir zindelik getirecek; uykunuzu kaçıracak. Tekrardan uykunuzun gelmesi için beklerken beyniniz ile vücudunuz arasındaki uyku senkronizasyonunu bozarak uyku kalitenizi düşürüp Hipnik Jerk’e sebep olacaksınız. Yatmadan önce; geç saatlerde egzersiz yapmamaya özen göstermelisiniz
  • Hayatımızdaki her şey aslında alışkanlıklardan ibarettir. Bir şeyi sürekli aynı şekilde yaptığınızda artık beyniniz onu kendisine kodlayarak görev haline getiriyor ve bu sayede hayat kaliteniz artmış oluyor. Uyku için de bu aynı şekilde. Eğer bir uyku rutininiz yok ise kendinize bir rutin belirleyin. Yatmadan önce ılık duş almak, kitap okumak, süt içmek gibi. Bu aktiviteleri yaptıktan sonra sadece uykuya odaklanın. Beyniniz bir süre sonra; kitap okuduktan sonra uyumanız gerektiği sinyallerini size verecek. Böylece uyku düzeni sağlamış olacaksınız. Uykunun sinyalleri aslında direkt olarak gözlerimize gelmeden önce beynimize uyku vaktinin geldiğini, yaptığınız aktivite sayesinde hatırlatacak ve beyninizi uykuya adapte etmiş olacaksınız. Bu sayede düzenli, rahat ve kolay uyuyarak Hipnik Jerk etkisini azaltmış olacaksınız.
  • Nasıl uyuduğunuz kadar nerede ve ne şartlarda uyuduğunuz da çok önemlidir. Mesela benim erkek kardeşim kendi yatağı dışında bir başka yerde çok zor uykuya dalabiliyor. Bu maddeye kadar sizin beyninize yapmanız gerekenleri anlattım fakat dış etkenlerin de uykumuza çok büyük etkileri vardır. Uyuduğunuz oda içerisinde bulunan ışığın açık kalması, televizyon ve telefon gibi uyarıcı etkenler olması zihnimizin açık kalmasına sebebiyet vermektedir. Odanızda yanan ışık beyninize henüz uyku vaktinin gelmediği sinyallerini vermektedir. Televizyon karşısında uyumanız da en kalitesiz uyku şekillerinden birisidir. Siz dikkatinizi vermediğinizi söyleseniz bile televizyondan gelen sesleri beyniniz, uykuda dahi algılamaya çalışmaktadır. Bedeniniz uykuda iken beyniniz hala sizi uyanık olarak kabul ederek Hipnik Jerk olmanıza sebebiyet verecektir.
  • Kafein, alkol, sigara gibi uyarıcı maddeler uyku düzensizliğine sebebiyet vermektedir. Kafein, çikolata, kahve, çay vb. tüketilen besinler beynin uyarılmasına neden olarak uykunuzun kaybolmasına sebebiyet verir. Sigara ve alkol tüketimi de uykunuzun olumsuz etkilenmesine neden olmaktadır. Geç saatlerde bu tür yiyecek içecek, alkol ve tütün ürünlerinden uzak durarak Hipnik Jerk olma olasılığını en aza indirebilirsiniz.
  • Bulunduğumuz çağda stres olmadan yaşamak neredeyse imkânsız hale gelmektedir, fakat stresimizi kontrol altına almak bizim elimizdedir. Kontrol edilemeyen stres, uyku düzeninizi bozarak Hipnik Jerk’in ötesinde sağlık problemleri de yaşatacaktır. Stresten uzak durmaya çalışmalı yatmadan önce ufak bir meditasyon yaparak ruhen kendinizi rahatlatmalısınız.

Parasomnia Nedir? 

Parasomnia halk arasında bilinen adı ile uyku terörü. Peki, uyku terörü, Parasomnia nedir?

Genellikle 5-7 yaş çocuklarda daha sık görülür Bu yaş grubundaki çocukların uyku halinden korkulu bir şekilde uyanarak çığlık atması, hızlı nefes alıp vermesi, terlemesi olayına Parasomnia denir. Gece terörü atakları, genellikle uyku başladıktan 2-3 saat sonra ortaya çıkar. Yaklaşık 20 saniye ile 5 dakika kadar sürer. En geç 15 dakika içinde çocuk tam bir uyanıklık olmaksızın yatışır ve kendiliğinden uykuya dalar. Çocuk atak esnasında tepkisizleşir, çevre ile ilişkisizleşir. Genellikle gecede bir kez görülür ve tekrarlanmaz.

Ataktan sonraki uykuda sayıklama, iç çekme, iniltiler olabilir. Parasomnia çok sık tekrarlanıyorsa saatleri not alınarak takip edilmelidir. Genellikle Parasomnia aynı saatlerde tekrarlanır bunun için alarm kurarak uykunuzu bölebilirsiniz. Çocuğunuz çok sık yaşıyorsa saatlerini not alarak çocuğunuzu o saatlerde sakin ve temkinli şekilde uyandırarak önlem alabilirsiniz.

 

🪑 Oturarak Çalışanlara Tavsiyeler | Altın Değerinde 12 Tavsiye